Almere

Het onderzoek en rapport van de enquêtecommissie zijn pijnlijk maar noodzakelijk. De SP Almere kan zich ook grotendeels vinden in de conclusies. Toch blijft één essentiële vraag onbeantwoord: is een tuinbouwtentoonstelling wel een taak voor een gemeente? Nee, natuurlijk niet, zeggen we als SP. Daar heeft een gemeente de kennis, ervaring én de organisatiekracht helemaal niet voor. Maar tuinbouworganisaties en het bedrijfsleven wagen zich niet aan de verantwoordelijkheid, die kijken wel uit. Die weten dat de financiële risico's veel te groot zijn. Die branden daar hun vingers dus niet aan.

De keuze voor de Floriade in Almere werd echter gemaakt en leverde een enorme financiële flop op. Er ligt nu een voorstel voor een ‘Regeling Grote Projecten Almere’, waarmee moet worden gezorgd voor meer grip vanuit de gemeenteraad bij toekomstige plannen. Dat klinkt mooi natuurlijk, maar we hebben het al eerder meegemaakt. Na het mislukte Omniworld-project, waar miljoenen verdampten in een sportcomplex dat er niet kwam, was er ook een enquêtecommissie. En volgde er ook een procedure voor grote projecten. Die is keurig op papier vastgelegd, en... vervolgens genegeerd. Zowel door het college als door de raad zelf.

Het echte probleem zit ook niet in het ontbreken van regels, maar in een raad die haar tanden niet laat zien. Die haar controlerende taak niet vervult. Die liever instemt dan tegengas geeft. In het Floriade-dossier zagen we dat patroon: ondanks signalen over vertragingen, oplopende kosten en tegenvallende bezoekersprognoses, boog een raadsmeerderheid steeds weer mee met het college. Kritiek werd weggezet als ‘negatief’ en ‘remmend’. Politiek ongemak werd ingeruild voor bestuurlijke volgzaamheid. Het zou allemaal wel goedkomen, toch?
Ook als SP voelden we dat de druk groot was. Toch bleven we tegenstander van de Floriade. Juist als iets groots wordt verkocht als ‘kans voor de stad’, moet je kritisch zijn. Je moet de moed hebben om ‘nee’ te zeggen als het simpelweg niet verantwoord is. 

Maar leren we hier nu van? Zelfs ná de Floriade-flop dook hetzelfde denken weer op. Een groots kunstmuseum zou Almere op de kaart zetten, toeristen trekken, en zorgen voor trots en uitstraling. Opnieuw zagen we hetzelfde patroon: overschatting van de kansen, onderschatting van de risico’s. Samen met een aantal andere partijen lukte het ditmaal wél om een streep door het project te zetten. Heel recent nog, bij de plannen van de burgemeester om veel geld uit te geven aan de viering van 50 jaar Almere, stak het verlangen naar profilering en prestige nog eens de kop op. Gelukkig stemden nu alle partijen unaniem in met het SP-voorstel om het miljoenenfeestje af te schieten. We kunnen het dus wel in onze gemeenteraad.

Het punt is: mooie plannen zijn niet het probleem. Gebrek aan politieke ruggengraat wél. Regelingen helpen alleen als je de moed hebt ze ook te gebruiken. Als je niet alleen vragen stelt, maar ook grenzen trekt. Als je niet bang bent om de rol van kritische dwarsligger te spelen, ook wanneer er vooral applaus klinkt voor weer een nieuw prestigeproject. Want hoeveel geld moeten we nog verspillen voordat we durven toe te geven dat dit soort prestigeprojecten vooral bestuurlijke luchtkastelen zijn?

Wat Almere nodig heeft, zijn geen luchtkastelen. Geen gouden strikken om lege dozen. Wat we nodig hebben, is investeren in wat telt: betaalbare en gezonde woningen, toegankelijke zorg, groene en schone woonwijken, veilige buurten. Investeren in de echte wensen en noden van onze inwoners. Stop dus met dromen over prestige en begin met zorgen voor de basis. En laat het Floriade-rapport geen papieren les zijn, maar een politieke alarmbel. Want regels zijn prima. Maar zonder raadsleden die durven opstaan, zijn het slechts loze woorden.

Hans Everhard
Fractievoorzitter SP Almere